ACTIEPLAN EN EXTRA MIDDELEN VOOR TSO EN BSO

De Vlaamse Regering wil de recente groei van het TSO en BSO nog een extra boost geven.

Het TSO en BSO plukken nu de vruchten van de maatregelen die eerder deze regeerperiode genomen zijn. Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts en Vlaams minister van Werk Jo Brouns grijpen dit momentum met beide handen aan en komen met een pakket met 3 speerpunten en 17 extra acties die de groei kunnen aanjagen. Er komen ook 21 miljoen euro aan extra middelen bij, specifiek om TSO en BSO verder te versterken. Dat brengt het totaal deze regeerperiode op 50 miljoen euro extra voor het arbeidsmarktgericht onderwijs.

'We willen met dit actieplan de mooie groei van het TSO en BSO verder boosten én de krapte op de arbeidsmarkt aanpakken', zeggen Weyts en Brouns. 'Voor jongeren met technisch talent of vakmanschap in de vingers is er geen betere plek dan het TSO en BSO, waar uitdagende opleidingen je klaarstomen voor een gegeerd beroep.'

Onze samenleving en onze arbeidsmarkt snakken naar technisch of praktisch geschoolde jongeren, zoals werfleiders, podiumtechnici, onderhoudsmechanici en ga zo maar door. Maar liefst de helft van de 10 meest gegeerde knelpuntberoepen op de knelpuntberoepenlijst van VDAB is een technisch beroep. De Vlaamse Regering heeft daarom deze regeerperiode al verschillende maatregelen genomen voor het technisch en het beroepsonderwijs én er werd ook zo’n € 50 miljoen extra vrijgemaakt specifiek voor TSO en BSO. Die inspanningen werpen nu ook vruchten af, want voor het eerst in lange tijd worden er opnieuw méér inschrijvingen genoteerd in het arbeidsmarktgericht onderwijs. Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts en Vlaams minister van Werk Jo Brouns willen het huidige momentum nu met beide handen aangrijpen om de groei van TSO en BSO nog verder te boosten.

Weyts en Brouns pakken uit met een nieuw actieplan. Er zijn 3 grote speerpunten die 17 concrete acties clusteren.

Ten eerste moeten nog meer jongeren met technisch talent of vakmanschap in de vingers sneller en positief geleid worden richting het TSO en het BSO. Voor al te veel ouders is het ASO nog steeds de standaardoptie. Met het actieplan wil de Vlaamse Regering daar verandering in brengen, onder meer door in heel Vlaanderen ‘Talentcenters’ te voorzien, waar kinderen hun eigen sterktes en talenten beter leren kennen met het oog op een positieve en bewuste studiekeuze. 

Ten tweede willen Weyts en Brouns het opleidingsaanbod van BSO en TSO zo aantrekkelijk en innovatief mogelijk maken. Zo wordt er sterk ingezet op duaal leren, dat leren in de klas combineert met leren op de werkvloer. Sinds dit jaar is het voor scholen eenvoudiger om opleidingen duaal leren in te richten én er werd 1 miljoen euro extra voor vrijgemaakt. Weyts maakt vanaf dit schooljaar jaarlijks ook € 10 miljoen vrij specifiek voor opleidingen die dure materialen of machines nodig hebben. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de koksopleiding waar men leert werken met grote ovens. 

Dankzij deze extra injectie kunnen BSO- en TSO-scholen extra en op lange termijn investeren in moderne machines en materialen. Om tegemoet te komen aan regionale capaciteitstekorten in het technisch- en beroepsonderwijs maakt Weyts ook 10 miljoen euro vrij om scholen te ondersteunen die bijkomende plaatsen creëren. Omdat er nu opgeteld dus zo’n 21 miljoen euro bijkomt, komt het totaal deze regeerperiode op 50 miljoen euro extra voor BSO en TSO.  Er zijn nog meer plannen om het opleidingsaanbod aantrekkelijk in de markt te zetten. Om leerlingen aan de slag te laten gaan met de meest innovatieve leermaterialen, rolt Weyts een XR-actieplan uit zodat leerlingen bijvoorbeeld complexe situaties virtueel kunnen beleven, denk bijvoorbeeld aan diamantlassen, blusoefeningen of geavanceerde medische handelingen. Om de opleidingen in het arbeidsmarktgericht onderwijs extra in de kijker te zetten werkt VRT MAX aan een miniserie waarbij leerlingen geconfronteerd worden met een technisch probleem dat ze binnen een bepaalde tijd moeten oplossen.

Ten derde komt er een nog nauwere samenwerking tussen onze (vak)scholen en onze bedrijven. Het systeem van gastleraren wordt daartoe uitgebreid. Externen krijgen meer mogelijkheden om les te geven als gastleraar. Zo kan een verzekeringsagent bijvoorbeeld enkele uren per week les geven in economie, zonder administratieve rompslomp. Matchmakers slaan de brug tussen school en bedrijf en begeleiden de gastleraar naar de klasvloer. 

'BSO en TSO hebben opnieuw wind in de zeilen, nadat ze het jarenlang moeilijker hadden. Het is nu tijd om door te pakken', zegt Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts. 'Als we dit actieplan uitvoeren, dan zullen nog meer kinderen en jongeren met technisch talent of vakmanschap in de vingers hun weg vinden naar de kwaliteitsvolle opleidingen in het BSO en TSO. Daar zullen ze meer dan ooit uitdagende opleidingen volgen die maximale oefenkansen bieden op de werkvloer.' 

'Er staan 241 beroepen op de knelpuntberoepenlijst van VDAB, heel wat daarvan zijn technische beroepen', zegt Vlaams minister van Werk Jo Brouns. 'We moeten er dan ook meer dan ooit voor zorgen dat het onderwijs afgestemd is op de noden op de arbeidsmarkt. Een diploma is nog steeds de beste garantie op een duurzame loopbaan. Met bijvoorbeeld het duaal leren slaan we bruggen tussen scholen en bedrijven én bieden we jongeren een uitdagende en erg praktijkgerichte opleiding aan. Maar ook jongeren die de schoolbanken zonder diploma verlaten, laten we niet los. Zo zijn er bijvoorbeeld de leerjobs. Daarmee kunnen jongeren op de werkvloer een vak leren én hun diploma behalen. Twee hele mooie voorbeelden van hoe het onderwijs en de arbeidsmarkt samenwerken om het hoofd te bieden aan de complexe uitdagingen op onze arbeidsmarkt.'

Actieplan TSO-BSO

Speerpunt 1: betere toeleiding naar BSO en TSO

1. Via de Talentcentersvan VOKA gaan we de interesses en talenten van onze kinderen en jongeren sneller en beter in kaart brengen, waarbij we oog hebben voor de concrete studierichtingen en onderwijsinstellingen. Deze Talentcenters worden nu Vlaanderenbreed uitgerold.
2. De Vlaamse overheid ondersteunt de organisatie SODA+, dat scholen begeleidt in het motiveren van leerlingen om de juiste arbeidsmarktattitudes aan te leren. Op die manier wil de organisatie een positieve attitude van leerlingen in het secundair onderwijs stimuleren. Ze werkt hiervoor intensief samen met werkgevers uit het bedrijfsveld en (academische) onderzoekers.
3. Leerlingen moeten in de toekomst nog meer uit de voeten kunnen om complexe, maatschappelijke en technologische uitdagingen op te lossen. Hiertoe is STEM in het onderwijs cruciaal. Daarom rollen we de STEM-Agenda 2030verder uit.Om de STEM-Agenda 2030 uit te rollen, voorzien we in een financiële ondersteuning van 2,2 miljoen euro voor de periode 15/12/2023 – 14/12/2025 voor de organisaties ‘STEM voor de Basis’ en ‘iSTEM’.
4. Het Beroepenhuis zet leerlingen ertoe aan om op een meer bewuste, positieve manier een opleidingskeuze te maken zodat technische en praktisch-uitvoerende (knelpunt)beroepen en opleidingen als een volwaardig alternatief in overweging genomen worden. Hiertoe sloot de Vlaamse Regering een beheersovereenkomst af met Het Beroepenhuis.

Speerpunt 2: sterker praktijkgericht aanbod

1. Een geactualiseerd(e)en transparant(e)onderwijsstructuur en -aanbod. Zo brengen de LOP’s de regionale tekorten m.b.t. de capaciteit van de B-stroom en van basisopties die toeleiden naar TSO en BSO in kaart en gaan samen met de lokale onderwijsverstrekkers op zoek naar oplossingen. De Vlaamse Regering voorziet ook in een jaarlijks extra werkingsbudget van 10 miljoen euro vanaf 2024 tot en met 2027 om scholen te ondersteunen die bijkomende plaatsen creëren in de B-stroom of in het BSO.
2. We voorzien in een rechtstreekse samenwerking tussen bedrijven en scholen door meer in te zetten op het stelsel vanduaal leren. Via duaal leren kan men tegelijk leren op school als op de werkplek. De leerlingen bezitten zo veel sneller de nodige competenties om in te stromen op de arbeidsmarkt.
3. Een verplichte stageperiodevan de derde graad TSO en BSO. 
4. De Examencommissiesecundair onderwijs start met een aangepast aanbod aan studierichtingen in de derde graad. Het aanbod zal voldoende gevarieerd zijn om iedereen kansen te bieden op een diploma, maar moet ook haalbaar zijn via zelfstudie.
5. TSO- en BSO-scholen worden geconfronteerd met stijgende materiaal- en energiekosten. Hiervoor werd in 2022-2023 al voorzien in extra werkingsbudgetten. Vanaf dit schooljaar wordt evenwel jaarlijks 10 miljoen euro voorzien voor materiaalintensief studieaanbod. 
6. Leerlingen in het TSO en BSO moeten aan de slag kunnen gaan met de allernieuwste innovatieve technieken. Daarom werd enkel en alleen voor het TSO en BSO 6,5 miljoen euro uitgetrokken voor het XR-actieplan.
7. Via de opstart van InnoVET in het arbeidsmarktgericht onderwijs willen we up-to-date materialen ontwikkelen waarmee leraren aan de slag kunnen in de klas. Dit materiaal moet ervoor zorgen dat leerlingen een realistisch beeld van het toekomstig beroep krijgen.
8. Er zit veel potentieel in ons BSO en TSO, maar dat blijft nog te vaak onder de waterlijn. Via het oprichten van eenexcellentiefondsgeven we middelen voor schoolwedstrijden en olympiades in het arbeidsmarktgericht onderwijs. Zo kunnen ze hun vakmanschap demonstreren en excellentie uitstralen.
9. In 2024 verschijnt er ook een serie op VRT MAX om het Excellentiefonds en de kracht van TSO en BSO in de verf te zetten.

Speerpunt 3: betere match tussen scholen en bedrijven

1. Niet alle expertise dringt voldoende door tot op de klasvloer. Hier willen we verandering in brengen door een aantal innoverende personeelsmaatregelen: (1) inzetten op gastleraren (2) bedrijven kunnen werken met dienstverleningscontracten en (3) het voorzien van 15 jaar anciënniteit voor zij-instromers.
2. De Regionale Technologische Centra fungeren als cruciale brugfiguur o.a. om duaal leren te versterken.
3. VDABstelt infrastructuur en apparatuur ter beschikking van scholen en leerlingen
4. Oproep naar bedrijvenom zich op diverse manieren te engageren voor onze scholen door bijvoorbeeld te zetelen in de schoolraad, stageplaatsen te voorzien, …