Select your language

  • facebook logo
  • linkedin logo
  • twitter logo

A

    ALU (Arithmetic Logic Unit)

    De rekenkundige logische eenheid is het centrale onderdeel van een processor dat instaat voor het uitvoeren van de rekenkundige en logische bewerkingen 

    Algemene gaswet

    De algemene gaswet, ook wel de wet an Boyle en Gay-Lussac genoemd, beschrijft het gedrag van ideale gassen onder invloed van druk, volume, temperatuur en aantal deeltjes.

    Adiabatisch proces

    Een proces is adiabatisch als er geen warmte uitwisseling met de omgeving plaats vindt.

    Axiaalstroomcompressoren

    Dynamische compressoren waarbij de gasstroom door middel van elkaar opvolgende rotors voorzien van bladen en in het compressorhuis opgestelde bladen in snelheid en druk verhoogd wordt.  De rotorbladen veroorzaken een snelheids- en drukverhoging, terwijl de statorbladen de opgebouwde snelheid omzetten in druk. 

    De stroming van het medium verloopt voornamelijk axiaal. 

    Axiaalcentrifugaalcompressoren

    Dynamische compressoren, ook wel mengstroomcompressoren genoemd, worden samengesteld uit een aantal axiaal trappen, gevolgd door enige centrifugaal trappen. Deze hebben als doel de gunstige eigenschappen van beide typen in één machine te combineren. Hierdoor wordt het werkgebied van de compressor vergroot. 

     

    Aarding

    We spreken van een geaard toestel al het toestel verbonden is met de aarde door middel van een geleider. Een aarding voorkomt  dat er zich lading gaat opbouwen op het voorwerp, waardoor je een elektrische schok zou kunnen krijgen al je het aanraakt.

    De aarde zelf kan als een reusachtige geleider (=vat van vrije elektronen) beschouwd worden. Een geladen voorwerp zal door de verbinding met de aarde zijn elektronen er aan afstaan of de aarde zal zijn elektronen aan het voorwerp afstaan waardoor dit voorwerp neutraal wordt. 

    Ampère

    De constante elektrische stroom, die, wanneer deze loopt door twee parallelle geleiders van oneindige lengte en met een verwaarloosbare diameter, op 1 meter van elkaar geplaatst in vacuüm, een kracht tussen deze geleiders produceert van 2 x 10-7 newton per meter lengte.

    Acceptor-onzuiverheden

    Onzuiverheidsatomen die een elektron opnemen. Hierdoor onstaan er gaten in de roosterstructuur van de halfgeleider.

    Actuator

    Een actuator is een apparaat dat energie omzet in beweging of kracht.  Het is een mechanisch apparaat dat energie, gewoonlijk gecreeërd door lucht, elektriciteit of vloeistof, neemt en omzet in één of andere beweging. Deze beweging kan blokkeren, vastklemmen, of om het even wat zijn. Actuators worden voornamelijk gebruikt in productie- of industriële toepassingen en kunnen in bijvoorbeeld motoren, pompen, schakelaars en kleppen worden gebruikt. 

     

    AIR-sensor

    De AIR-sensor (Active Infra Red) is een variant van de PIR-sensor en bestaat uit een diode die continu of met vaste tussenpozen, een infrarode golf uitzendt naar een ontvanger. Wanner deze golf wordt onderbroken of er een verandering van karakteristiek optreedt dan wordt dit gedetecteerd door de ontvanger. 

B

    Belastingskarateristiek

    De kinetische energie van de elektronen in een gesloten stroomkring kan gebruikt worden om arbeid te verrichten, en de kinetische energie van de elektronen om te zetten in licht, warmte, mechanische arbeid, ... Door een toestel aan deze gesloten kring aan te sluiten zal de kinetische energie van de elektronen worden omgezet naar een andere vorm. Dit fenomeen van omzetting van kinetische energie noemen we belasting.

C

    Compressor

    Een compressor is een apparaat dat een gas, vaak lucht, kan samenpersen en onder hogere druk beschikbaar stelt.

    CPU (Central Processing Unit)

    Centrale verwerkingseenheid (CVE) in een computer die instaat voor basisbewerkingen- en de controle bij het uitvoeren van programmacode. Een andere benoeming voor CVE is processor.

    Controller

    De controller is het brein van een servosysteem en kan sterk variëren in complexiteit. Het is verantwoordelijk voor het bewegingspad van een object en het reageren op de verandering van de omgeving. De controller wordt gezien als het intelligent gedeelte van de servo. Door de controller wordt een signaal gestuurd naar de regelaar, de regelaar voorziet de juiste hoeveelheid kracht aan de moter. Vervolgens wordt er feedback van de moter terug naar de controller gestuurd, deze analyseert de feedback en corrigeerd voor fouten.  

     Meeste controllers vallen onder de categorie van Microcontrollers, PLCs en motion controllers.

    Cohesiedruk

    Vloeistofdeeltjes zijn continu in beweging en wisselen voortdurend van plaats, maar als een deeltje zich aan de oppervlakte van bevindt is zijn potentiële energie t.g.v. de conservatieve cohesie krachten groter dan in de onderliggende lagen. Dit heeft als gevolg dat de onderliggende vloeistof trekt aan de deeltjes aan het oppervlak. Dit heeft als gevolg dat de oppervlaktedeeltjes de vloeistof trachten binnen te dringen, waardoor ze een druk uitoefenen op de onderliggende deeltjes.

    De cohesiedruk is een rechtstreeks gevolg van het streven naar minimale potentiële energie. 

    Capillariteit

    In een nauwe buis die gedeeltelijk in een vloeistof gedompeld wordt zal de vloeistof tengevolge van greslaageffecten stijgen of dalen ten opzichte van het oppervlak buiten de buis.

    Centrifugaalcompressoren

    Dynamische compressoren, waarbij één of meerdere ronddraaiende waaiers de gasstroom versnellen en deels de druk van het gas verhogen. De toename in druk vindt voornamelijk plaats in de stationaire diffusors en/of het slakkenhuis. Deze bevinden zich beide achter de waaier, die aan de zijde(n) gesloten is, in het compressorhuis. 

    De stroming van het medium verloopt voornamelijk radiaal.

    Cavitatie

    Typisch aspect dat zich voordoet bij vloeistofsystemen als gevolg van de onsamendrukbaarheid van het fluïdum.

    Cavitatie treedt op wanneer in de vloeistof lokaal een druk heerst, die kleiner is dan de dampspanning die hoort bij de temperatuur van de vloeistof. Dit heeft als gevolg dat er lokaal een deel van de vloeistof zal verdampen. De dampbellen, die zich lokaal vormen, worden in de stroming meegesleept en verdwijnen plots weer op plaatsen waar de druk hoger is. 

    Dit verschijnsel vormt een groot probleem bij de aanwending van centrifugaalpompen en hydraulische turbines. Cavitatie geeft immers aanleiding  tot belangrijke druktpulsen die tot slijtage van schoepen en andere pomponderdelen kunnen leiden als gevolg van erosie.

    Coulomb

    De eenheid van elektrische lading. Deze eenheid kan gedefinieerd worden uit de definitie van elektrische stroom en ampère. Eén coulomb is namelijk de hoeveelheid lading die door een stroom van 1 ampère in 1 seconde wordt verplaatst.

    Capaciteit

    Term die wordt gebruikt in de elektriciteitsleer om de mogelijkheid tot het opslaan van lading aan te duiden. De capaciteit is met andere woorden een maat voor de mogelijkheid om energie op te slaan.

    Conductiviteit

    Conductiviteit, ook wel soortelijke geleidbaarheid, is de eigenschap van een elektrische component om elektrische stroom te geleiden. Deze wordt uitgedrukt in Siemens per meter. De elektrische geleidbaarheid is afhankelijk van de elektrische ruimteladingsdichtheid en de beweeglijkheid van de ladingsdragers. De geleidbaarheid van ladingen wordt sterk beïnvloed door de temperatuur.

    Condensator

    Component in elektrische schakelingen. Deze component ondergaat de opgelegde spanning of stroom, waardoor dit een passieve component wordt genoemd. Ze bestaat uit twee geleidende platen die dicht tegen elkaar staan maar gescheiden zijn door een isolator met een diëlektriciteitsconstante. Meestal worden deze platen opgerold waardoor ze de vorm hebben van een cilinder.

    Door een stroom door de condensator (symbool C) te sturen bouw je in het diëlektricum een lading op. Deze stroom kan niet blijven lopen want door de lading opbouw in het diëlektricum onstaat daarover ook een spanning. Naarmate de tijd toeneemt, gaat de lading toenemen, en dus zal ook de spanning toenemen tot op het moment dat de spanning even groot is als de spanning die de oorzaak is van de stroom, zodat er geen stroom meer kan lopen. Op dit moment is de condensator volledig opgeladen. 

    Als gevolg van de twee gescheiden platen kan er geen DC-stroom doorheen de condensator stromen. Een AC-stroom kan er wel door stromen waardoor de condensator gebruikt kan worden om AC- en DC-stroom van elkaar te scheiden.

    Een condensator heeft een capaciteitswaarde die uitgerukt wordt in Farad (symbool F).

    Capacitieve naderingschakelaar

    Een capicitieve naderingschakelaar is een sensor, die een signaal geeft als er een vaste of vloeibare stof in de buurt komt. Dit materiaal hoeft niet geleidend te zijn in tegenstelling tot de "inductieve naderingschakelaar". Wanneer een materiaal in de buurt van de sensor komt geeft het een signaal af in de vorm van een logische 1 of logische 0.

    Het nadeel van deze sensor is dat hij gevoelig is voor stof en vuil. 

D

    Druk

    De druk op een oppervlak is de grootte van de normaalkracht per eenheid van oppervlak.

    Dynamische machines

    Compressoren waarbij een hoeveelheid gas wordt op gesloten in een ruimte, waarvan vervolgens het volume gereduceerd wordt. Het gas in de ruimte komt hierdor onder hoge druk te staan, waarna het uit de ruimte geperst wordt.

    Dynamische machines kunnen onderverdeeld worden in centrifugale-, axiale- en axiaal-centrifugale compressoren.

    Draaizuigercompressoren

    Roterende verdringercompressoren, waarbij twee tegengesteld aan elkaar draaiende recht rotors, voorzien van lobben, een gashoeveelheid in het compressorhuis opsluit en naar de uitlaat verplaatst. Het verplaatste medium wordt, tegen de aanwezige druk in, uit de compressor geperst. 

    Bij dit type compressor vindt geen inwendige compressie plaats.

    Dynamische machines

    Dynamische compressoren zijn machines waarbij het medium, door sneldraaiende waaiers of rotors, in snelheid verhoogd wordt waarna de dynamische druk gedeeltelijk in het roterende element en gedeeltelijk in stationaire diffusor(s) of bladen omgezet wordt in statische druk.

    Deze kunnen ingedeeld worden in centrifugaal-, axiaalstroom- en axiaalcentrifugaalcompressoren.

    Diffusseur

    Een stuk leiding waarvan de doorstroomoppervlakte toeneemt en die de kinetische energie omzet in stromingsdruk. De diffusseur zorgt voor een meer graduele expansie en een minder turbulente zone van het fluïdum waardoor het fluïdum in snelheid afneemt. 

    Draught tube

    Diffuseur voor hydraulische turbines.

    Diëlektrica

    Isolatoren waarbij elektrische velden een krachtwerking uitoefenen op de ladingen van de bouwstenen ervan en zo de eigenschappen van het systeem beïnvloeden. 

    Driftsnelheid

    Term die gebruikt wordt om de gerichte beweging van stroom door een geleider aan te geven. Indien in een geleider een elektrisch veld aanwezig is als gevolg van een potentiaal verschil, dan zullen de elektronen een kracht ondervinden in de richting van het elektrisch veld en in een tegengestelde zin ervan. Hierdoor zullen ze, tijdens hun ongeordende beweging, versnellen in de richting van het veld maar bij hun zeer frequente botsingen met de roosterionen zullen ze bij elke botsing telkens gemiddeld hun extra-kinetische energie afstaan. hieruit volgt dat ze naast hun snelle, ongeordende beweging ook nog een relatief kleine drifsnelheid zullen bezitten die evenredig is met de veldsterkte.

    Dopering

    De ladingsdragersdichtheid in zuivere halfgeleiders is zeer klein zodat slechts kleine stroomdichtheden kunnen bekomen worden. De vrije elektronendichtheid of de gatendichtheid kan drastisch verhoogd worden door aan de halfgeleider intentioneel onzuiverheden toe te voegen. Dit proces van inbrengen van onzuiverheden in materialen wordt dopering genoemd. Hierbij wordt in zuiver, vaak kristallijn basismateriaal zeer specifieke onzuiverheden ingebracht. Bijvoorbeeld atomen van een andere materiaal.

    Donor-onzuiverheden

    Donor-onzuiverheden zijn atomen die een valentie-elektron loslaten als ze substituioneel in het halfgeleiderrooster ingebracht worden, dit is op een positie waar ze de plaats innemen van een halfgeleideratoom. Voor elk donoratoom dat ingebracht wordt komt er een vrij elektron bij dat zich door de halfgeleider kan verplaatsen.

    Dubbelwerkende cilinder

    Een dubbelwerkende cilinder is eencilinder die zowel een drukkracht als trekkracht kan uitoefenen. In de cilinder bevind zich een zuiger met zuigerstang en wanneer er perslucht aan de kant van de zuiger toekomt, zal de cilinder inschuiven. 

    Het cilinderlichaam bestaat uit een cilinderbuis die tussen de bodem en deksel van de cilinder wordt geklemd door middel van 4 trekstangen. Zowel de bodem als het deksel zijn voorzien van een aansluitpoort, een bufferschroef en een uitsparing voor de buffertap. De zuiger die bevestigd is aan een zuigerstang beweegt zich tussen bodem en deksel heen en weer in een lagerbus. Deze lagerbus bevat de stanggeleiding gemaakt uit kunststof of speciaal behandeld brons. De stangpakking dient als afdichting, de schraapring heeft op zijn beurt het nut om de stofdeeltjes tegen te houden die tegen de zuigerstang kleven. De dubbelwerkende cilinder is ook voorzien van pneumatische buffers die de snelheid van de cilinder op het einde van de slag afremmen.

    Een dubbelwerkende cilinder wordt meestal gestuurd met een 5/2-ventiel.

    Direct gestuurde ventielen

    Ventielen die direct gestuurd worden bevatten een solenoïde die een weekijzeren kern naar zich toe trekt. Onderaan deze weekijzeren kern bevindt zich een afdichting in rubber of een ander materiaal. Wanneer er stroom door de solenoïde wordt gestuurd, wordt deze geactiveerd en overwint het de veerkracht en de bestaande druk van het medium. Hierdoor onstaat er een opening waardoor het medium kan doorstromen. 

    Dit principe werkt enkel voor kleine ventielen met geringe diameters. Voor grotere ventielen is het beter om een indirect (servo)ventiel te gebruiken. 

    Drukgestuurde ventielen

    Drukgestuurde ventielen en afsluiters hebben nood aan een schoon vloeibaar of gasvormig hulpmedium. Vaak wordt perslucht gebruikt. Deze ventielen zijn ontwikkeld om het nadelig effect van ventielen met indirecte sturing op te lossen. Indirect gestuurde ventielen hebben een minimale voedingsdruk nodig om te kunnen openen of sluiten, met als gevolg dat indien de voedingsdruk te laag is het hoofdventiel niet zal schakelen.

    Door gebruik te maken van externe luchstuurverzorging kan de druk in het hoofdventiel gelijk welke druk aannemen, gaande van vacuüm tot hoge druk. De sturing van externe lucht kan zowel pneumatisch als elektrisch zijn.

    DC-motor

    Een DC-motor (Direct Current) of gelijkstroommotor is een motor waarin mechanische energie wordt gevormd door het omzetten van elektrische energie afkomstig van een gelijkstroom. De werking berust op de lorentzkracht die een stroomvoerende geleider ondervindt in een magnetische veld.

    De werking van elektromotoren berust op een wisselend magnetisch veld. Bij een gelijkstroommotor moet het magnetisch veld mechanisch met behulp van een commutator of elektrisch van richting verandert worden.

E

    EEPROM (Electrically Erasable Programmable ROM)

    Geheugen dat d.m.v. elektrische pulsen zowel geprogrammeerd als gewist kan worden. Dit geheugen wordt meestal gebruikt om programma's en data extra als back-up op te slaan.

    Effectieve opvoerhoogte

    Het drukverschil dat werkelijk door een pomp wordt geleverd. De effectieve opvoerhoogte is lager dan de manometrische opvoerhoogte als gevolg van drukverliezen in de leidingen. 

    Elektrische veldsterkte

    Begrip dat wordt ingevoerd om de krachtwerking op afstand tussen geladen deeltjes te beschrijven. De wet van Coulomb geeft de krachten die geladen deeltjes op mekaar uitoefenen, maar geeft geen beschrijving van de manier waarop de deeltjes mekaars nabijheid waarnemen. Een manier om dit te beschrijven is de interactie te beschouwen als een twee-staps-proces. Een deeltje verandert op de een of andere manier de ruimte rondom zich als gevolg van zijn lading, en het andere deeltje voelt omwille van zijn lading een verandering waardoor het een kracht ondervindt als gevolg van de aanwezigheid van de lading van het andere deeltje. 

    Met andere woorden is de elektrische veldsterkte in een punt van de ruimte de elektrische kracht per eenheid van lading die een positieve testlading zou ondervinden indien ze zich in dat punt bevond.

    Elektrische veldlijnen

    Visualisatiemethode die gebruikt wordt om een elektrisch veld voor te stellen. Dit zijn denkbeeldige krommen die een veldlijnenpatroon vormen met bepaalde eigenschappen. De veldlijnen hebben een richting, waarmee bedoeld wordt dat ze in elk punt rakend zijn aan de elektrische veldvector in dat punt, een zin van de elektrische veldvectoren rakend aan de veldlijn en een veldlijnendichtheid, waarmee men het aantal lijnen per eenheid van oppervlakte loodrecht op de elektrische veldsterkte bedoelt.

    Elektrische dipool

    Een paar van puntladingen met dezelfde grootte van lading en tegengesteld teken. 

    Elektrische flux

    Het aantal elektrische veldlijnen die door een bepaalde oppervlakte gaat. Ze geeft een maat van de elektrische doorstroming door een oppervlakte.

    Elektrische potentiaal

    De elektrische potentiaal in een punt van het elektrisch veld is de elektrische potentiële energie per eenheid van lading die een positieve testlading zou bezitten wanneer ze zich in dat punt bevond.

    De elektrische potentiaal is gekoppeld aan de potentiële energie op eenheidslading-basis. Net zoals de elektrische veldsterkte gekoppeld is aan de krachtwerking op een eenheidslading-basis.

    Elektrische spanning

    Een andere term is elektrisch potentiaalverschil, omdat het het verschil is in elektrische potentiaal tussen twee punten. 

    Elektrische susceptibiliteit

    Materiaalconstante die aan geeft in welke mate een materiaal elektrisch polariseerbaar is bij het aanleggen van een elektrische veld. Het is een dimensieloos getal waarvan de waarde overeenkomt met de relatieve permittiviteit min één. 

    Equipotentiaaloppervlak

    Een equipotentiaaloppervlak is een verzameling van punten met dezelfde potentiaal. 

    In een ruimte met één puntlading, zijn de equipetentiaaloppervlakken concentrische sferen rond de puntlading. 

    Elektrisch vermogen

    Als er in een gesloten kring stroom vloeit, is er continu transfer van elektrische energie en omzetting van elektrische energie vanuit en/of naar andere energievorm door de arbeid verricht door krachten die op de bewegende ladingen inwerken. Het vermogen is de verrichte arbeid per tijdseenheid, of equivalent, de geleverde of ontvangen energie per tijdseenheid. het elektrisch vermogen is de aan de stromende ladingen geleverde of erdoor ontvangen elektrische enrgie per tijdseenheid.

    De SI-eenheid van elektrisch vermogen (symbool P) is watt.

    Elektrolyt

    Een oplossing met een stof waarvan de moleculen (gedeeltelijk) dissociëren in positieve en negatieve ionen, die elektrische stroom kan geleiden. De elektrolyt vormt het medium dat twee polen, de anode en kathode, van een elektrochemische energiedrager of cel verbindt.

    Elektrolyse

    Elektrolyse is het geheel van fysische en chemische processen in een elektrochemische cel bij het vloeien van elektrische stroom door het elektrolyt via twee elektroden die uitwendig door een geleider verbonden zijn, het uitwendig deel van een gesloten elektrische kring.

     

     

    Elektrochemische cel

    Een elektrochemische cel is een opstelling waarbij een redox-reactie elektrische energie levert. Het principe van redox-reacties is gebaseerd op twee halfreacties, die elektrontranserfreacties zijn: een reductie-reactie, waar elektronen worden opgenomen, en een oxidatie-reactie, waarbij elektronen worden afgegeven. 

    Het bijzondere aan een elektrochemische cel is dat hierin de reductie- en oxidatie-reactie ruimtelijk gescheiden zijn. De elektrode waar reductie optreedt, wordt kathode genoemd , en de elektrode waar oxidatie optreedt, is de anode. Aan de kathode neemt een oxidant elektronen op waardoor dit een geconjugeerd reductant wordt. Aan de anode staat een reductant elektronen af, waardoor dit als geconjugeerd oxidant achterblijft.

    In een elektrochemische cel van een kring kan het thermodynamisch proces spontaan verlopen en spreekt men van een galvanische cel. Als het thermodynamisch proces gedwongen wordt door een uitwendige bron dan spreken we van een elektrolytische cel. 

    Elektromagnetische actuatoren

    Actuatoren waarbij de werking gebasseerd is op een elektromagneet. In dit type actuatoren wordt er een elektrische stroom door een spoel gestuurd, waardoor er een magnetisch veld onstaat. Als gevolg van dit magnetisch veld wordt er een kracht uitgeoefend die een ijzeren pin in de spoel trekt. 

    Dit type van actuatoren wordt veel gebruikt in luidsprekers, lees- en schrijfkoppen van een harde schijf en elektromotoren.

     

    Elektroventiel

    Een elektroventiel ook mangneetventiel genoemd is een elektromagnetisch bediend toestel dat gebruikt wordt voor het al dan niet doorlaten van een vloeistof of gas doorheen een leiding. Door middel van een elektrische stroom doorheen een solenoïde te sturen kan het ventiel geregeld worden. 

    De elektroventielen kunnen onderverdeeld worden in vier verschillende typen:

    • Direct gestuurde ventielen
    • servogestuurde ventielen
    • semidirect gestuurde ventielen
    • drukgestuurde ventielen
    Encoder

    Een encoder is een elektronisch toestel dat beschikt over een draaibare as, dat pulsen genereert als de as verdraait. In dit geval spreken we over een roterende encoder. Er bestaan ook versies die pulsen genereren langs een translatie-as die we lineaire encoders noemen.

     

     

F

    Fluïdum

    Een fluïdum is een medium dat bij een onstante temperatuur en druk een welbepaalde massa en volume heeft, maar geen vaste vorm. Onder het begrip fluïdum vallen gassen, vloeistoffen, plasma's ent tot op zeker hoogte plastische vaste stoffen. 

    Fanno-transformatie

    De toestandsverandering die een fluïdum ondergaat wanneer het op een adiabatische wijze door een leiding met constante dwarsdoorsnede stroomt. Deze toestandsverandering is wel adiabatisch, maar kan onmogelijk reversibel, en dus ook niet isentropisch worden uitgevoerd. een evenwichtig isentrope stroming vereist immers een aangepast profiel van het kanaal, terwijl de Fanno-transformatie in een leiding met constante dwarsdoorsnede optreedt. 

    Ferromagnetisme

    Een verschijnsel dat op treedt in materialen die ongepaarde elektronspins bevatten waartussen een wisselwerking bestaat die ertoe leidt dat atomaire magnetische momenten zich evenwijdig aan elkaar richten. Dit heeft als gevolg dat er spontane en permanente magnetische velden rond een voorwerp ontstaan dat uit ferromagnetisch materiaal vervaardigd is.

    Foto-elektrische cel

    Een foto-elektrische cel is een weerstand waarvan de elektrische weerstand sterk verandert met invallend licht. Deze weerstand staat in verbinding met een lichtzender, bijvoorbeeld een LED. De weerstand bestaat uit een keramische plaat, een laagje van het weerstandsmateriaal en een metaal patroon voor de verbinding met het fotogevoelig materiaal. Een partieel doorschijnend omhulsel wordt tenslotte aangewend voor de inkapseling en bescherming van de structuur.

    Bij toenemende belichting van de fotogevoelige laag wordt het geleidingsmechanisme hierin stelselmatig verbeterd, en neemt de weerstand af waardoor de logische 0 in een logische 1 verandert.

    Het weerstandsmateriaal waaruit de weerstand is opgebouwd bepaald voor welk spectrum van licht de weerstand gevoelig is. Wanneer de weerstand bijvoorbeeld is opgebouwd uit loodsulfide (PbS) dan zal de weerstand dalen als ze beschenen wordt met rood en infrarood licht.

G

    Geleider

    In geleiders hebben ladingen een grote mobiliteit en kunnen ze eenvoudig doorheen het hele materiaal bewegen. voorbeelden zijn: koper, aluminium, ijzer,...

    Galvanische cel

    Een elektrochemische cel waarin chemische energie wordt omgezet in elektrische energie waardoor ze een stroom laat voeien door de kring. Dit gebeurt door een spontane reductie aan de kathode waarbij elektronen worden ontrokken vanuit een geleider die op hoge potentiaal moet staan, en dat aan de anode elektronen worden afgestaan aan een geleider die op een lagere potentiaal moet staan.

    De aan de anode afgestane elektronen vloeien dan via het uitwendig deel van de kring waar elektrische energie in Joulse-warmte wordt omgezet, naar de kathode. 

H

    Hydraulica

    Hydraulica is de toegepaste wetenschap die zich bezighoudt met het gedrag van stromende vloeistoffen (vloeistofdynamica), veelal met een vrij wateroppervlak.

    Hydraulische cilinder

    Een hydraulische cilinder is een aandrijfelement dat in werktuigen gebruikt wordt om een lineaire kracht uit te oefenen door middel van een hydraulische vloeistof.

    De cilinder bestaat uit een huis waarin een zuiger met zuigerstang past. De werking berust op de wet van Pascal. Door hydraulische fluïda (olie, lucht,...) onder relatief lage druk aan één zijde in de cilinder te pompen, gaat de zuigerstang lineair bewegen en kan deze een grote kracht overbrengen. Op deze wijze kan de cilinder drukken (fluïdadruk onder de zuiger) en trekken (fluïda druk aan de stangzijde van de zuiger).

    Men spreekt van een enkelwerkende cilinder als er enkel aan de onderzijde van de zuiger fluïda in de cilinder kan worden gepompt en afgevoerd. Bij een dubbelwerkende cilinder is dit zowel aan de onder- als bovenzijde van de zuiger mogelijk.

    Hydrostatische of relatieve druk

    De benaming van de druk die op een voorwerp inwerkt op een bepaalde diepte onder water. Er wordt bij hydrostatische druk enkel rekening gehouden met de druk afkomstig van het gewicht van het water dat zich boven deze diepte bevindt. Er wordt geen rekening gehouden met de atmosfeerdruk.

    Per 10 meter diepte neemt de hydrostatische druk met 1 bar toe.

    Hydrostatische paradox

    Bij statisch evenwicht is de druk in een open vat met één vloeistof gevuld tot op een hoogte h op alle punten van het horizontaal vlak steeds dezelfde. De druk is met andere woorden onafhankelijk van de vorm van het vat. 

    Huis

    Statische deel dat zich rond de rotor, impeller of runner bevindt. 

    Halfgeleider

    Materialen die zich onder welbepaalde omstandigheden gedragen als geleiders. Voorbeelden zijn: germanium, silicium,...

     

    Hall-effect

    In een stroomvoerende geleider die in een magnetisch veld geplaatst wordt, onstaat een potentiaalverschil in een richting loodrecht op zowel de stroom als het magnetisch veld.

    Hydraulische actuatoren

    Actuatoren die kracht of beweging genereren door gebruik te maken van een vloeistof dat vervolgens onder druk wordt gezet. Deze vloeistof kan ofwel volgens het principe van hydrauliek worden toegepast of men houdt rekening met de gevoeligheid van de vloeistof voor bepaalde invloeden, waardoor deze uitzetten of krimpen.

    Hybride stappenmotor

    Een hybride stappenmotor combineert de voordelen van de PM- en VR-stappenmotor. De rotor bestaat uit twee ijzeren schijven, maar bevat binnenin ook een permanente ringmagneet. De rotor bevat veel tandjes met als gevolg dat er veel rotorpolen worden gevormd. De rotorschijven zijn een halve tand ten opzichte van elkaar verschoven.

    Net zoals in de rotor is in de stator elke pool getand. Bij bekrachtiging van de stator zoekt de rotor telkens de meest gunstige stand die zich juist een halve tand verder bevindt. Dit heeft als gevolg dat hybride-motoren de zeer hoge precisie van 0,1° hebben.

    Als gevolg van de permanente magneet is er bij stilstand wel een houdkoppel.

    Hoekstandsafhankelijke variabele transformator

    Een hoekstandsafhankelijke variabele transformator bevat 2 spoelen waarvan één vaste, de statorspoel en één roterende, de rotorspoel. Door de statorspoel wordt er een stroom gestuurd die ervoor zorgt dat de rotorspoel wordt geïnduceerd. De inductie van de rotorspoel is afhankelijk van de relatieve oriëntatie van beide spoelen, ze is rechtevenredig met de cosinus van eht hoekverschil tussen beide spoelassen.

    Indien de rotorspoelas een hoek van 90° maakt met de statorspoelas dan zal de inductie nul zijn en zal de statorspanning eveneens nul zijn. Indien de rotorspoelas evenwijdig is aan de statorspoelas dan zal de inductie maximaal zijn.

    Hall-sensor

    Een Hall sensor is een sesor die het "Hall-effect" gebruikt voor de meting van een magneetveld of een elektrische stroom. Als er door een Hall-sensor een elektrische stroom vloeit en wordt deze in een loodrecht daarop staand magneetveld gebracht, dan levert deze een elektrische spanning. Deze elektrische spanning is proportioneel met het product van magnetische veldstekte en de stroom. Het is dus mogelijk om de magnetische veldsterkte te meten, als men de toegevoerde stroom kent. 

    Als de stroomsterkte en he magneetveld gekend zijn kan de Hall-sensor ook toegepast worden als metaaldetector.

I

    Industrie 4.0

    Industrie 4.0. is een visie, ontwikkeld in Duitsland, over hoe de fabriek van de toekomst op een kostenefficiënte manier zou moeten omgaan met de nood aan meer productvariatie en personalisering. Centraal in deze visie staan Cyber-Physical Systems en het Internet of Things.

    De naam Industrie 4.0 verwijst naar de vierde industriële revolutie. De eerste vond plaats aan het eind van de 18-de eeuw plaats met de uitvinding van de stoommachine die het mechaniseren van productieprocessen mogelijk maakte. Als tweede industriële revolutie beschouwt men de opkomst van de massaproductie. De derde ging over automatisering, wat zich in de afgelopen decennia voltrokken heeft. De vierde revolutie zal er nu een zijn waar intelligente, genetwerkte systemen het voortouw nemen.

    Eerder dan een revolutie is Industrie 4.0 de naam van een grootschalig project, gefinancierd door de Duitse overheid, dat tot doel heeft om de slagkracht van Duitsland als industriële mogendheid veilig te stellen en te versterken.

    Daarnaast is Industrie 4.0 ook een visie die een flexibele en efficiënte fabriek van de toekomst definieert. Het ambitieuze project is erop gericht om alle bouwstenen te ontwikkelen die nodig zijn om deze visie in de praktijk te brengen.

    Een van die bouwstenen zijn Cyber-Physical Systems, systemen gekenmerkt door embedded intelligentie en de mogelijkheid om te communiceren met de buitenwereld.

    Voor geavanceerde producten zoals auto’s en machines is het de bedoeling dat zij gedurende hun hele levensloop informatie bewaren over wat ze zijn en wat er met hen moet gebeuren.

    In de fabriek zal een auto waar nog werk aan moet gebeuren zelf kunnen aangeven wat er nog moet worden gedaan. Eens bij de consument zal de auto weten waar hij vandaan komt, wanneer hij onderhoud nodig heeft en wat er aan het einde van zijn levensduur met hem dient te gebeuren.

    Overigens hoeft al die informatie niet in het product zelf opgeslagen te worden. Een tweede uitgangspunt van Industrie 4.0 is het Internet of Things, een term die slaat op het fenomeen dat steeds meer ‘dingen’ geconnecteerd worden met het internet. Informatie over de levenscyclus van een product kan dan ook in de cloud bewaard worden.

    Een consequentie van het Internet of Things is ook dat elk product een unieke identificatie krijgt, namelijk een IP-adres. Dat maakt het mogelijk om ook eenvoudige componenten die zelf geen intelligentie hebben, bij het verhaal te betrekken.

    Als ook zij een gelijkaardige identieke identificatiecode krijgen, is het perfect mogelijk om alle informatie over dat individuele product in de cloud op te slaan. In een industriële omgeving biedt dat heel wat mogelijkheden als men die identificatie al van bij de start van het productieproces toekent.

    Ingangsbuffer PII (Proces Image Inputs)

    Geheugen dat bij elke scan van het PLC-programma wordt geladen met de toestanden aan de ingang (0 of 1). Bij de verwerking van het programma gaat de PLC in dit geheugen kijken naar de toestanden aan de ingangen.

     

    Isochoor proces

    Toestandsverandering van een bepaalde hoeveelheid materie waarbij het volume tijdens het proces constant blijft. 

    Isobaar proces

    Een toestandsverandering van een hoeveelheid materie waarbij de druk niet veranderd tijdens het proces.

    Isothermisch proces

    Toestandsverandering van een bepaalde hoeveelheid materie waarbij tijdens het proces de temperatuur constant blijft. 

    Isentropisch proces

    Een term die uit de thermodynamica. Een proces wordt isentropisch genoemd als de entropie tijdens het proces constant blijft. 

    Impeller

    Het roterende deel van een centrifugale pomp of compressor. Deze impeller kan afgedekt (shrouded impeller) of open zijn al naargelang de kanalen al dan niet met een plaat worden afgesloten.

    Ingenieur

    Een ingenieur is een hooggeschoolde technicus die wetenschappelijke kennis gebruikt en ontwikkelt om natuurwetenschappelijke, technologische en organisatorische problemen op te lossen.

    Het woord ingenieur komt van het Latijnse ‘ingenium’ in de betekenis van ‘kunstig bedacht werktuig.’De ingenieur was oorspronkelijk iemand die oorlogswapens voor een belegering ontwierp en bouwde.

    De afkortingen Ir. en Ing. verwijzen naar wettelijk beschermde titels. Beiden zijn vandaag in Vlaanderen universitaire 'Masters of Science' (MSc): Ir. = MSc in de ingenieurswetenschappen met als ingenieurstitel: burgerlijk ingenieur. Ing. = MSc in de industriële wetenschappen met als ingenieurstitel: industrieel ingenieur.

    Ook in Nederland bestaan nog dezelfde titels, maar daar is de Ing. een bachelor en dus geen universitair niveau. 

    Impulsturbine

    Term die wordt gebruikt bij energieconversiesystemen voor een turbomachine waar de drukval volledig in het stator gedeelte wordt gerealiseerd. 

    Isolator

    Isolatoren zijn materialen waarin ladingen weinig tot geen mobiliteit vertonen. De ladingen zitten vast op hun plaats. Voorbeelden zijn: glas, porselein,...

    Inductie

    Inductie van ladingen op een voorwerp is de herschikking van de ladingsdragers over het voorwerp door het in nabijheid brengen van een ander, elektrisch geladen voorwerp. 

    Inductie kan best geïllustreerd worden aan de hand van een voorbeeld. Stel dat we een negatief geladen staaf in de nabijheid brengen langs de linkerzijde van een neutraal geladen bol. Als gevolg van de coulombkrachten zullen de negatieve ladingen elkaar afstoten (enkel de elektronen, die negatief geladen zijn, kunnen bewegen) waardoor er zich een negatieve exceslading aan de rechterzijde van de bol ontstaat. Aan de linkerzijde blijft er een exces aan positieve ladingen over. De excess ladingen, zowel positief als negatief, noemen we geïnduceerde ladingen. 

    Als de geladen staaf terug weggenomen wordt zullen de ladingen zich weer verdelen waardoor er terug een homogeen-neutrale teostand wordt aangenomen door de bol.

    IR (Industriële Robot)

    Volgens RIA (Robot Institue of America) is een IR een programmeerbare, universele manipulator die ontworpen is om door middel van geprogrammeerde bewegingen materialen, onderdelen, gereedschappen of speciale apparatuur te verplaatsen en te manipuleren teneinde een verscheidenheid aan taken uit te kunnen voeren.

    Inductieve naderingschakelaar

    Een inductieve naderingschakelaar is een sensor die een niet-elektrisch signaal omzet in een elektrisch signaal. Deze sensor werkt volgens het principe van verandering van inductie. Een elektronische schakeling zorgt voor een magnetisch veld, dat door een spoel wordt afgegeven. Wanneer er een metalen object in het veld komt zorgt het voor een verandering van impedantie en geeft de sensor een hoge of lage spanning aan de uitgang (logische 1 of logische 0). Deze sensor heeft als voordeel dat hij niet wordt beïnvloed door niet-geleidende materialen zoals kunststof of hout. 

    Inwendige tandwielpomp

    Een tandwielpomp die beschikt over een aandrijfrondsel die één tand minder heeft dan er tandholten zijn in de tandkrans die zich rond het rondsel bevindt.

    Bovenaan is de tand steeds in de tandholte. Bij het naar beneden gaan van deze tand, zal de holte steeds groter worden. deze holte zal gevuld worden met olie. Deze zijde met olie bevindt zich aan de aanzuigzijde. 

    Wanneer de tand opnieuw naar boven draait, wordt de tandholte opnieuw kleiner en zal de olie weggeperst worden naar de perszijde van de pomp. 

    IPC: interproces communicatie

    Interpoces communicatie is een set van interfaces die een programmeur voorzien om activiteiten te coördineren tussen verschillende processen die concurrentieel gelopen kunnen worden in een functionerend systeem. Dit geeft een programma de mogelijkheid om meerdere vragen en eisen van gebruikers op hetzelfde moment te behandelen. 

    Eén enkele vraag van één gebuiker kan resulteren in het lopen van meerdere processen in het systeem, waarbij de processen met elkaar communiceren. Dit het voordeel van de gebruiker. De IPC maakt het communiceren tussen de processen mogelijk. Elke IPC methode heeft zijn eigen voordelen en beperkingen, waardoor het niet ongehoord is dat één enkel programma alle IPC methodes gebruikt.

J

    Joule-warmte

    De vrije elektronen in een geleider botsen continu met de roosterionen waarbij ze energie transereren naar de roosterionen, zodat de inwendige energie van de weerstand toeneemt. Deze ongeordende thermische energie zal onder de vorm van warmte afvloeien naar de omgeving, waarbij het tempo van deze afvoer afhangt van de warmtegeleidende eigenschappen van de weerstand. De binnenkomende elektrische energie wordt dus voor een deel gedissipeerd onder de vorm van warmte aan de omgeving. Deze geproduceerde warmte wordt Joule-warmte genoemd. 

K

    Kalman-filter

    Het Kalman-filter is een rekenmethode waarmee reeksen van meet-of andere gegevens van willekeurige verstoringen zoals ruis kunnen worden ontdaan. 

    De rekenmethode is in 1960 ontwikkeld door de Hongaar Rudolf Emil Kalman en wordt sindsdien op vele manieren toegepast. De werking is te vergelijken met de kleinste-kwadratenmethode die gebruikt wordt om de beste lijn door een aantal punten te vinden, met als bijkomend groot voordeel dat niet alle waardes vooraf bekend hoeven te zijn. Het Kalman-filter is daarom bijzonder geschikt om in "real-time" toegepast te worden, waarbij de uitkomst steeds de best passende benadering is.

L

    Laplace-kracht

    Wanneer een draadgeleider, drager van een elektrische stroom, in een magnetisch veld geplaatst wordt, ondervinden de vrije ladingen een Lorentzkracht. Deze ladingen kunnen de geleider niet verlaten, waardoor de krachten zullen worden overgebracht op de draad zelf. Het aangrijpingspunt van de kracht ligt dus op de draad zelf met als richting loodrecht op het vlak gevormd door de veldlijnen en de geleider. Deze magnetische kracht die een stroomgeleider in een magnetisch veld ondergaat wordt de Laplace-kracht genoemd.

    De zin van de Laplace-kracht kan bepaald worden door middel van de derde rechterhandregel. De wijsvinger moet in de zin van de stroom wijzen en de overige vingers in de zin van de veldlijnen. De duim wijst dan in de zin van de Lorentzkracht.

    Lorentzkracht

    De Lorentzkracht is de kracht die een (elektro-)magnetisch veld uitoefend op een bewegende lading door een geleider. De elektrische kracht kan een geladen deeltje versnellen of vertragen, terwijl de magnetische kracht enkel de baan van het deeltje kan afbuigen.

    De Lorentzkracht is vernoemd naar de Nederlandse natuurkundige Hendrik Lorentz. De magnetische kracht is noornamelijk bijzonder omdat de grootte afhangt van de sneheid van eht deeltje en omdat de richting loodrecht staat op die van eht magnetisch veld. 

    LVDT: Lineair Variabele Differentiële Transformator.

    Een lineair variabele differentiële transformator (LVDT) is een sensor die gebruikt wordt voor het meten van lineaire verplaatsing. De werking is gebasseerd op die van een transformator met drie spoelen die achter elkaar rond een buis geplaatst zijn. De spoel die zich in het centrum bevindt is de primaire spoel en de twee aan de buitenkant zijn secundair. Beide secundaire spoelen moeten hetzelfde aantal windingen hebben. Een staafvormige ferromagnetische kern die aan het voorwerp vastzit waarvan de positie gemeten moet worden, glijdt langs de as van de buis van de sensor. 

    Door de primaire spoel loopt een wisselstroom die een elektrische spanning veroorzaakt in elk van de secundaire spoelen, deze spanning is evenredig aan de wederzijdse wikkelverhouding met de primaire spoel. Wanner de kern zich beweegt verandert de wederzijdse inductantie, waardoor de spanningen die in beide secundaire spoelen ontstaan ook veranderen. De spoelen zijn in serie geschakeld, waarbij één verbonden is in tegenovergestelde fase. Dit heeft als gevolg dat de uitgangsspanning het verschil (vandaar "differentieel") tussen de twee secundaire spanningen is. 

    Wanneer de kern in één richting wordt verplaatst, stijgt de spanning in één spoel en daalt in de andere, waardoor de uitgangspanning zal stijgen. De hoogte van de uitgansspanning is rechtevenredig met de afstand van de kern tot zijn centrale positie, dit is de reden waarom het apparaat als"lineair" wordt beschreven. 

M

    Motion/Servo Control

    Motion control, ook servo control genoemd, is het gecontrolleerd verplaatsen van een object naar een bepaalde positie. Het systeem kan gebruik maken van pneumatische, hydraulische of elektromagnetische aandrijvingstechnologie.  De beweging is programmeerbaar in de besturing. Deze maakt gebruik van één of meerdere volgsystemen die de uit te voeren opdracht omzetten in mechanische verplaatsing. 

     Men vindt veel toepassing in onder andere geavenceerde verpakkingsmachines, robotica en pick and place toepassingen.

    Mechatronica

    De term mechatronica is een combinatie van de termen mechanica en electronica. Mechatronica is een synergistische aanpak bij het optimaal ontwerpen van een mechanisch systeem en het bijhorende regelsysteem. Hedendaagse machines en huishoudapparaten zijn aangedreven door motoren, of worden geactueerd door actuatoren. Meestal gebeurt de controle van deze systemen door porgrammeerbare componenten zoals embedded systems, PLC's, microcontrollers of zelfs rechtstreeks via PC's. Door het tegelijkertijd ontwerpen van de mechanische constructie en het bijhorende regelstysteem kunnen mechanische contstructies superieure eigenschappen krijgen en op het zelfde moment goedkoper en flexiber worden. 

    Microcontroller

    Een microcontroller is een single chip computer. Dit wil zeggen dat de CPU (Central Processing Unit), geheugen voor het programma (ROM), geheugen voor data (RAM), databus, Input/Output poorten voor communicatie met randapparatuur en eventueel D/A- en A/D convertors geintegreerd zijn in één enkele chip. De chip kan je via software programmeren, waardoor het een flexibele component is. De microcontroller maakt het mogelijk om signalen binnen gekregen via sensoren te verwerken, waarna de controller het signaal kan onthouden of verwerken om tot de gewenste actie te komen. Hierin verschilt een microcontroller met een gewone processor, die allerlei externe componenten nodig heeft voor communicatie en geheugenfuncties. Ze kunnen algemeen toepasbaar zijn, of gespecialiseerd voor bepaald functies.

    Manometrische opvoerhoogte

    Het drukverschil dat de pomp echt kan leveren en is lager dan de theoretische opvoerhoogte, hoofdzakelijk omwille van de drukval over de kleppen van de pomp.

    Membraanpomp

    Pomp waarbij een membraan gemaakt uit een elastisch materiaal (rubber,...) voor een volledige scheiding tussen het verpompte fluïdum en de omgevingslucht zorgt. Dit membraan voorkomt dat er lekken met de omgeving zijn. Dit heeft als gevolg dat membraanpompen voornamelijk gebruikt worden om gevraarlijke stoffen te verpompen.

    Magnetische veldlijnen

    Een magnetische veldlijn is een lijn waarvan de raaklijn in elk punt de richting geeft waarin een kompasnaald wijst dat in dat punt gezet wordt. De zin van de magnetische veldlijn in de zin waarnaar de noordpool van de kompasnaald wijst. De veldlijnen lopen altijd van de noordpool naar de zuidpool vande magneet en lopen bijgevolg buiten de magneet. 

    De dichtheid van magnetische veldlijnen staat in evenredig verband met de sterkte van het magnetisch veld. 

    De verzameling van de magnetische veldlijnen wordt het magnetisch spectrum genoemd. 

    Manufacturing cell

    In manufacturing cell werkt een groep van robots en bewerkingsmachines samen om een bepaalde opdracht uit te voeren. Een manufacturing cell kan onderverdeeld worden in verschillen typen:

    • In-line robot cell:

    Dit type cel heeft minstens 1 robot en 1 in-line transportband.

    • Robot-centered cell

    Dit type cel heeft 1 robot en minstens 1 bewerkingsmachine.

    • Mobile robot cell

    Dit type cel heeft 1 bewegende robot en meer dan 1 bewerkingsmachine.

N

    NPSH-waarde

    De NPSH-waarde of Net Positive Suction Head is een waarde die aan de basis ligt om cavitatie te vermijden en in kaart te brengen. Deze wordt gedefinieerd als het verschil tussen de totale druk aan de zuigflens en de dampdruk, uitgedrukt in opvoerhoogten. De waarde geeft aan hoe ver we op die plaats nog van dampvorming verwijderd zouden zijn, indien de stroming tot stilstand gebracht zou worden. 

    n-type halfgeleider

    Halfgeleiders waarbij onzuiverheden zijn in aangebracht om de conductiviteit te verhogen. In het geval van n-type halfgeleiders is er donordopering toegepast, dit zijn onzuiverheden van atomen die een valentie-elektron loslaten. hierdoor zijn de dragers van elektrische stroom negatief geladen deeltjes en wordt een halfgeleider met donordopering een n-type halfgeleider genoemd.

O

    Ontwerppunt

    Punt waarop een machine het hoogste rendement heeft. Het is aan te raden je machine zo te ontwerpen zodat het in de buurt ligt van dit punt.

    Overdrukventiel

    Een overdrukventiel behoort tot de automatische veiligheidsventielen. Dit ventiel opent automatisch als het drukverschil tussen in- en uitgang boven een ingesteld waarde komt. 

    Vaak worden overdrukventielen gebruikt om een systeem te beschermen dat onder bepaalde omstandigheden door de druk aan de binnen zijde zou kunnen opbenbarsten, breken of exploderen. 

    Overstortventiel

    Een overstortventiel is een veiligheidsventiel dat aangebracht is in een cv-installatie (cv=centrale verwarming). De veer die ervoor zorgt dat het ventiel gesloten blijft is afgesteld op een druk van 3 bar. Wanneer deze druk overschreden wordt dan zal een hoeveelheid water worden afgevoerd.

    In een cv-installatie wordt water verwarmd, waarbij dit water uitzet en leidt tot een drukverandering. Deze volume- en drukveranderingen worden opgevangen door een in de installatie aangebracht expansievat. Als dit echter defect is loopt de druk te hoog op en moet het overstortventiel in werking treden om risico's te vermijden.

    Olievernevelaar

    Een olievernevelaar of smeertoestel is een apparaat dat er voor zorgt dar er een fijne olienevel aan de perslucht wordt toegevoegd. Deze olienevel heeft een positief effect op zowel het rendement als de levensduur van de persluchtapparatuur. De smering zorgt namelijk voor een verminderde slijtage. 

    De werking van het smeertoestel is gebaseerd op lucht die langs de ene kant binnen stroomt, en doorstroomt naar de andere kant. Bij deze doorstroming kan er lucht via een aftakking vloeien naar een oliereservoir die zorgt voor een verhoogde druk waardoor de olie via een buis naar boven wordt geduwd.

    Het debiet van de olie kan geregeld worden door middel van een regelschroef. Hierdoor zal er zich een bepaalde hoeveelheid oliedruppels naar de venturi-uitlaat begeven die zich met de lucht zal vermengen.

P

    PLC

    Een programmable logic controller (PLC, programmeerbare logische eenheid) is een elektronisch apparaat met een microprocessor die op basis van de computer een machine laat werken.

    PROM (Programmable ROM)

    ROM geheugen dat één keer geschreven kan worden.

    Principe van Pascal

    De uitwendige druk die op een ingesloten fuïdum wordt uitgeoefend, plant zich onverminderd voort over het ganse volume.

    Pomp

    Een pomp is een machine dat een fluïdum verplaatst door realisatie van drukopbouw of snelheidsverhoging en op deze manier energie af geeft aan het fluïdum.

     

    Pomp-belastingskarateristiek

    Als deze term gebruikt wordt in verband met hydraulica geeft de karakteristiek aan welke druk het systeem vraagt voor een bepaald debiet. De belastingskarakteristiek wordt enerzijds gegeven door de wrijvingsverliezen in de leidingen, bij vernauwingen, over regelkleppen,...( voor pompen en hydraulishce turbines ) en anderzijds door drukverschillen ten gevolge van de graviteit of door drukverschillen in opslagvaten ( voor compressoren en turbines ). Deze drukverschillen kunnen zowel positief als negatief zijn.

    Permittiviteit

    Fysische grootheid, die vroeger ook diëlektrishce constante werd genoemd, die beschrijft hoe een elektrisch veld een medium beïnvloedt en erdoor beïnvloed wordt.

    Punteffect

    Wanneer aan het oppervlak van een geladen geleider in de lucht een scherpe punt aanwezig is, is de lokale kromtestraal op dat punt zeer klein. Dit heeft als gevolg dat de ladingsdichtheid op dat punt zeer hoog is en de elektrische veldsterkt in de buurt van het oppervlak zeer groot zal zijn.

    Wanneer bij het laden van de geleider de ionisatieveldsterkte van de omgevende lucht bereikt is, zal het toevoegen van extra lading ervoor zorgen dat de extra lading ontsnapt via de lucht naar de dichtbijzijnde geleider.

    Piëzo-elektrisch effect

    Bepaalde dëlektrica bezitten een polaire as waardoor ze door het aanleggen van een mechanische trek- of drukspanning gepolariseerd worden en er aan de oppervlakte geïnduceerde ladingen optreden. 

    Het best bekende materiaal dat piëzo-elektriciteit vertoont, is kwarts.

    P-type halfgeleider

    Halfgeleider waarin acceptor-onzuiverheden zijn ingebracht. Dit door een acceptor onstane gat kan zich zoals bij intrinsieke gatengeleiding verplaatsen door het rooster door middel van het verspringen of "hoppen" van elektronen. Elk acceptoronzuiverheidsatoom levert een extra gat. De geleiding zal gedomineerd worden door positieve ladingsdragers, en daarom worden halfgeleiders die gedopeerd zijn met acceptoren p-type halfgeleiders genoemd.

    Perslucht

    Perslucht is samengeperste lucht en wordt gebruikt als aandrijvingsmechanisme voor machines, motoren en andere gereedschappen. Het wordt ook gebruikt om onderdelen schoon te blazen, banden mee op te pompen, ademlucht etc. 

    Om samengeperste lucht te verkrijgen worden compressoren gebruikt om lucht onder hoge druk te verkrijgen. Perslucht kan als het gevolg van het gebruik van bepaalde types compressoren oliedruppeltjes bevatten. Wanneer de perslucht gebruikt wordt voor medische doeleinden, zoals beademingslucht, moet deze gezuiverd worden. 

    PCB (Printed Circuit Board)

    Begrip uit de elektronica gebruikt voor een kaart waarop verschillende componenten als transistoren, weerstanden, condensatoren, enz... met elkaar verbonden worden door geleiders om schakelingen of netwerken te realiseren. Zo'n kaart is een dunne plaat waarop geleiderpatronen zijn aangebracht, en alle componenten door soldeerverbindingen met elkaar worden verbonden.

    Het metaalpatroon, meestal uit koper, dat alle verbindingen bevat, is voorheen op de epoxyplaat gedrukt. Hiervan is de naam "gedrukte schakeling" of "printed circuit board" afkomstig. 

    Een metaal patroon kan ook op beide zijden van de kaart worden gedrukt en zelfs door middel van tussenliggende isolatielagen kunnen van 4 tot zelfs 16 metaalpatronen op één kaart worden aangebracht.

    Piëzo-elektrische actuatoren

    Type actuator dat gebruikt maakt van piëzo-elektrische principes. Deze actuator is voorzien van een kristal dat, ofwel door middel van spanning een beweging opwekt, ofwel door middel van druk een spanning creeërt die of zijn beurt een beweging opwekt. Voor het gebruikt in een actuator wordt meestal het omvormen van spanning naar trilling gebruikt. De trilling die het kristal veroorzaakt kan vervolgens gebruikt worden om een kleine beweging te creëren. 

     

    Pneumatische actuatoren

    Type van actuatoren waarbij de beweging wordt gegenereerd door het gebruik van perslucht. De perslucht creërt druk waardoor een voorwerp verplaatst kan worden. De samengeperste lucht wordt volgens het principe van de pneumatica toegepast.

    Pneumatica

    Pneumatica of pneumatiek (Grieks: "adem") is de studie van samengeperste gassen, de daarmee mogelijke schakeltechnieken en de stude van door lucht aangedreven apparaten zoals pompen en cilinders. Pneumatiek valt onder het vakgebied werktuigbouwkunde.

     

    Piëzo-elektrische motoren

    Een piëzo-elektrisch motor is een elektromechanisch aandrijfsysteem dat de beperkte beweging van een piëzo-element omzet in onbeperkte rotatie-of translatiebeweging. Deze motoren maken gebruik van het piëzo-elektrisch effect om elektromechanische energie om te zetten in een rotatie- of translatiebeweging. 

    Piëzo-elektrische motoren kunnen worden opgedeeld in volgende klassen:

    • Ultrasoon: De piëzo-ellementen creëren ultrasone trillingen die in een staande of lopend golf wordt omgezet. Deze golf veroorzaakt een beweging.
    • Satisch: Principe van een stappenmotor die het piëzo-elektrisch effect gebruikt om stapje voor stapje een voorbeweging te realiseren. het piëzo-elektrisch element duwt het te bewegen deel, stap voor stap, vooruit. 
    PM-stappenmotor

    Stappenmotor die een Permanent Magnetische rotor bevat. Zowel de rotor als stator zijn niet getand. Dit type van stappenmotoren is het goedkoopst en wordt het meest gebruikt. De stator wordt gevormd door het huis en 3 platen en bestaat uit gestanst en omgezet blik. Daarin liggen 2 platte spoelen met middenaftakking. Bij stilstand levert de motor vanwege de permant magnetische rotor een redelijk houdkoppel.

    PIR sensor

    De passieve infrarood (PIR: Passive Infra Red) sensor detecteert de variatie van infrarode straling. Deze variatie kan onder andere ontstaan door bewegende personen. De variatie van de straling wordt omgezet in een eletrische stroom. 

    Het voordeel van de PIR sensor is dat ze eenvoudig te gebruiken en relatief goedkoop zijn. Het nadeel is dat ze een aantal activiteiten niet kunnen waarnemen zoals televisie kijken, radio luisteren, ...

Q

    R

      ROM (Read Only Memory)

      Een vast geprogrammeerd geheugen dat enkel kan worden uitgelezen. 

      RAM (Random Acces Memory)

      Geheugen waarin binaire informatie willekeurig geschreven en gelezen kan worden.

      Reciprocerende compressoren

      Verdringermachines, waarbij het medium door middel van een zuiger of plunjer in een cilinder wordt gezogen of samengeperst. Het terugstromen van het medium wordt verhinderd door zelfsluitende inlaat- en uitlaatkleppen. 

      Roterende verdringercompressoren

      Verdringermachine, waarbij het medium verplaatst en samengeperst wordt door de verdringende werking van rotor(s).

      Deze kunnen onderverdeeld worden in schotten-, vloeistofring-, draaizuiger- en spiraalschroefcompressoren.

      Rolzuiger-compressor

      Compressor waarbij een rol een excentrische rollende beweging uitvoert rond de as van de cilinder. In deze cilinder zijn de toevoeropeningen naar de pers- en zuigleiding voorzien. Er wordt een mes voorzien die door een veer tegen de rol wordt geduwd waardoor afscheiding tussen pers- en zuigzijde wordt verzekerd.

      Rootscompressor

      Pomp die bestaat uit twee lemniscaatvormige lichamen die in tegengestelde zin draaien in het huis van de machine. Tussen deze twee rotoren zit er een zeer nauwe spleet die de lekage van persgas naar de zuigzijde vermijdt. De twee lichamen worden door een tandwielverbinding aangedreven. Het gas wordt door de rotor van de zuigleiding afgezonderd en in de persleiding geperst. 

      Runner

      Het roterende deel van een radiale hydraulische turbine of pomp. 

      Rotor

      Het roterende deel van een axiale gas- of stoomturbine.

      Reactieturbine

      Term die wordt gebruikt in energieconversiesystemen voor turbomachines waar de drukval zowel in het stator- als in het rotorgedeelte gebeurt.

      Rayleigh-transformatie

      De toestandsverandering die een fluïdum ondergaat wanneer het zonder wrijving door een leiding met constante dwarsdoorstede stroomt. in tegenstelling tot de transformatie van Fanno is de transformatie an Rayleigh een reversibele toestandsvradering. Aangezien de dwarsdoorsnede van het beschouwde kanaal constant is, kan deze toestandverandering onmogelijk adiabatisch zijn en zal ze dus enkel optreden indien en zich aanpassen aan de waramtewisseling met de omgeving.

      Resistiviteit

      Resistiviteit (symbool rho) of soortelijke weerstand is de eigenschap van een materiaal om elektrische stroom te weerstaan. Deze wordt uitgedrukt in ohm*meter.

      De resistiviteit van geleiders hangt ondermeer af van de temperatuur en van de kristalstructuur. Storingen in de structuur door o.a. onzuiverheden doen de resistiviteit toenemen.

       

      Regels van Kirchhoff

      Basisregels, die aan de hand van de wetten van behoud van lading en behoud van energie kunnen worden opgesteld, waaraan de elektrische stromingen en spanningen in een schakelingen van kringen moeten voldoen. 

      De eerste regel wordt opgesteld volgens de wet van behoud van lading. Deze stelt dat in een knooppunt evenveel lading per eenheid van tijd toekomt als er van wegvloeit, en de hoeveelheid lading per tijdseenheid door een geleider is de stroomsterkte. Hieruit volgt dat de algebraïsche som van de stroomsterkten in elk knooppunt steeds nul is. 

      De tweede regel voldoet aan de wet van behoud van energie en houdt in dat als een lading een kring volledig doorloopt, haar energie niet verandert is. Met andere woorden is de algebraïsche som van de potentiaalveranderingen over de elementen van een kring is steeds nul.

      Reduceerventiel

      De regeling van de druk van perslucht is van enorm belang voor een efficiënte werking van de cilinder. Zowel een te hoge als een te lage druk leiden tot verspilling van energie. Een reduceerventiel of drukregelventiel zorgt ervoor dat er de juiste hoeveelheid druk in de cilinder komt.

      De perslucht die het reduceerventiel verlaat moet geregeld worden tot een bepaalde druk. Deze lucht gaat in contact komen met het mebraan van het ventiel. Indien de druk voldoende hoog is zal er een kracht op het membraan komen die ervoor zorgt dat de veer omhoog wordt gedrukt en er geen lucht meer door het reduceerventiel stroomt. Indien de druk in het systeem afneemt dan zal de druk anemen en de veer naar beneden gedrukt met als gevolg dat er extra perslucht in het systeem wordt geperst. Dit principe zorgt ervoor dat er altijd de juiste hoeveelheid druk in het systeem aanwezig is.

      Op het reduceerventiel bevindt zich een regelknop waarmee de veerdruk, en dus de noodzakelijke druk in het systeem, kan worden ingesteld. Indien de druk groter wordt dan de ingestelde druk, zal de druk op het mebraan zo groot worden dat de klepstang tegen het mebraan (ontlastklep) niet meer zal afsluiten. Via deze ontalstklep en de opening in het reduceerventiel kan de lucht ontsnappen tot de juiste druk bereikt wordt.

      Robotica

      Robotica, wat een zijtak is van de "mechatronica", is een wetenschap die gericht is op systeemintegratie. Men houdt zich hierin voornamelijk bezig met theoretisch implicaties en practische toepassingen van robots in de ruimste zin van het woord.

      Resolvers en Synchro's

      Synchro's en resolvers zijn transformators die bestaan uit een draaibaar opgestelde rotor en een vaste stator die magnetisch met elkaar gekoppeld zijn. De primaire-naar-secundaire koppeling kan gevarieerd worden door het fysiek veranderen van de relatieve oriëntatie van de beide wikkelingen. Het zijn inductieve hoeksensoren met als meetbereik een volle verdraaiing (2pi). Ze werken via het principe van de "hoekstandsafhankelijke variabele transformator". in tegenstelling tot de "LVDT" bewegen de spoelen ten opzichte van elkaar. 

       

      RVDT: Roterend Veranderlijke Differentiaal Transformator

      De RVDT is de rotationele uitvoering van de "LVDT". Het principe is gelijk aan dat van de LVDT, maar de constructie verschilt. Het bereik is om constructieve redenen beperkt tot minder dan 180° verdraaiing.

      In tegenstelling tot de rotationele potentiometer zijn er geen contactborstels of -lopers. dit maakt de resolutie van een RVDT praktisch onbegrensd, de wrijving uiterst klein door het gebruik van rollagers en is het inertiemoment heel beperkt. De koppeling tussen rotor en statorspoel gebeurt zuiver elektromagnetisch. Het systeem is dus vrij van defecten die te wijten zijn aan slechte contacten.

    S

      Schottencompressor

      Een roterende verdringercompressor, waarbij radiaal verschuifbare schotten in een rotor geplaatst zijn, welke excentrisch ten opzichte van een cilindrisch huis opgesteld is. Gas zit opgesloten tussen de schotten en wordt door de roterende bewing van de rotor samengeperst.

      Spiraalschroefcompressor

      Roterende verdringercompressor bestaande uit twee in elkaar draaiende spiraalvormige rotors. Deze rotors sluiten een in het compressorhuis tredende hoeveelheid medium op. Er ontstaat compressie doordat het medium in steeds kleiner wordende kamers wordt getrokken tot de einddruk bereikt wordt.

      Schottenpomp

      De werking van deze pomp berust op de rotatie van een cilindrisch lichaam dat voorzien is van radiale gleuven waarin schotten kunnen glijden. Zijdelings worden de  schotten en cilinder begrensd door stuurschijven. Deze schijven worden voorzien van een zuig- en persopening. Radiaal wordt de compressieruimte door een ring of huis afgesloten. Wanneer de pomp in werking treedt, worden de schotten door middelpuntsvliegende kracht tegen de ring gedrukt. De ruimte tussen de opeenvolgende schotten beweegt zich over de zuigklep, waardoor het volume van deze ruimte vergroot en vloeistof wordt opgezogen. Aan de persopening gebeurt net het omgekeerde waardoor de vloeistof uit de schotten wordt geperst in de persleiding. 

      De schotten in een schottenpomp kunnen zowel onvervormbaar als flexibel zijn.

      Schroefpomp

      Pomp die bestaat uit twee schoreoven die door middel van een tandwieloverbrenging kinematisch met elkaar verbonden zijn. De oppervlakken van beide schroeven komen niet in contact met elkaar. Zij zijn met zeer nauwe passing in een huis ingebouwd, zodat lekage van vloeistof geminimaliseerd wordt. De vloeistof wordt in axiale richten verplaatst door het draaien van de schroeven. 

      Spiraalpomp

      Pomp die bestaat uit een schroefvormige rotor die rond zijn eigen as draait in een stator. Tegelijkertijd draait deze schroef excentrisch in tegengestelde richting rond de geometrische as van de stator. De vloeistof wordt in de open ruimtes tussen de rotor en stator in axiale richting getransporteerd.

      Stroomstrerkte

      De stroomsterkte of stroomintensiteit (hiervoor wordt meestal symbool I gebruikt) doorheen een oppervlak is de grootte van de resulterende ladingshoeveelheid per tijdseenheid die doorheen dit oppervlak loopt.

      De eenheid van stroomsterkte is de ampère (A)

      Supergeleiding

      De meeste metalen hebben bij het absolute nulpunt nog een kleine weerstand. In 1911 ontdekte Kamerlingh Onnes dat sommige metalen bij een zekere kritische temperatuur (Tk) hun weerstand volledig verliezen. In een dergelijk materiaal, gekoeld onder de kritsiche temperatuur, kan een elektrische stroom in theorie oneindig lang blijven lopen zonder verliezen.

      Tot nu toe werd het gebruik van supergeleiding nog afgeremd als gevolg van de noodzaak van het instandhouden van extreem lage temperaturen. De laatste decennia zijn er echter enkel materialen ontwikkeld die reeds supergeleidend worden in vloeibaar stikstof, bij -178 °c.

       

      Solenoïde

      Een solenoïde is een lange geleidende draad gewikkeld in de vorm van een helix. Een stroom door de draad creëert een vrij-homogeen magnetisch veld in de ruimte binnen de solenoïde. Een andere benaming voor solenoïde is spoel.

      Snelheidsregelventiel

      Een snelheidsregelventiel is een ventiel die als doel heeft het debiet van de perslucht te regelen. Hierdoor kan de sneheid van het in- en uitschuiven van een cilinder worden geregeld.

      Het ventiel bestaat uit 2 delen:

      1. een terugslagklep die ervoor zorgt dat het debiet van de perslucht in één van de 2 richtingen zal worden geregeld
      2. een smoorventiel die de hoeveelheidperslucht die kan doorstromen regelt.
      Servogestuurde ventielen (indirect werkende magneetventiel)

      Servogestuurde ventielen zijn er in een membraan- en zuigeruitvoering. In tegenstelling tot direct gestuurde ventielen, die enkel een stroomimpuls nodig hebben om te openen, moet er bij servogestuurde ventielen een verschildruk aanwezig zijn om geopend of gesloten te kunnen worden. Deze ventielen werken enkel goed indien er een minimale verschildruk tussen de 0,1 en 2 bar aanwezig is. 

      In servoventielen worden direct gestuurde ventielen gebruikt als stuurelement. Wanneer het drukverschil groot genoeg is, wordt door druk afkomstig van het medium zelf het membraan geopend en zullen de direct gestuurde ventielen bekrachtigd worden.

      Semi directgestuurde ventielen

      Semi-direct gestuurde magneet ventielen combineren de eigenschappen en werkingsprincipes van directe en indirecte ventielen. Dit heeft als gevolg dat er geen verschildruk nodig is en ze werken vanaf nul bar maar toch nog een hoog debiet aan kunnen. De plunjer in de solenoïde opent een 'piloot' poort zodat de vloeistof druk het openen van het membraan ondersteunt. Op het zelfde moment zit de plunjer gekoppeld aan het membraan met als gevolg dat deze ook zonder minimale druk geopend zal worden. 

      Dit type ventielen ook wel "NUL-bar" ventielen worden genoemd. 

       

      Servomotor

      Een servomotor is een rotatie-actuator dat de precieze controle van angulaire positionering mogelijk maakt. Het bestaat uit een motor die gekoppeld is met een sensor om feedback van de positie te geven. Om het systeem compleet te maken is een "servo drive" noodzakelijk. Deze koppelt de sensor aan de motor door de feedback te gebruiken om de hoekpositie van de motor te controleren. Dit wordt ook "closed loop" operation genoemd. Door het systeem "closed loop" uit te voeren voorzien servomotors een hoge performantie in tegenstelling tot de stappen- en AC inductie motoren.

      Servomotoren worden voornamelijk ingezet voor positioneringsdoeleinden waarbij meer snelheid, variabele snelheid en ook meer kracht nodig is dan met stappenmotoren mogelijk is. Voorbeelden zijn: verstellen van kleppen in leidingen, zwenk- en schuifbewegingen, instellen van regelstransformatoren, handeling van producten en ook in in robots.

      Stappenmotor

      Een stappenmotor is een soort van digitaal toestel waarin digitale input wordt verwerkt om een eindresultaat als output te bekomen. In het geval van een stappenmotor is deze output beweging. De motor zal de digitale input uitvoeren die wordt ingevoerd net zoals een computer dat doet. Deze eigenschap onderscheidt een stappenmotor met andere types van motoren. 

      Stappenmotoren zijn elektrische motoren die gestuurd worden met digitalen pulsen in plaats van met een continu toegevoerde spanning. Om deze digitale pulsen te kunnen gebruiken is het noodzakelijk om een "open-loop control" te gebruiken, waarbij elke aangeleverde pulstrein wordt omgezet in een aantal omwentelingen. Eén omwentelling heeft een aantal pulsen nodig, waardoor men spreekt van een stappenmotor. Hoe meer stappen  de motor kan gebruiken voor één omwentelling uit te voeren, hoe hoger de precisie. Om de precisie nog verder te verhogen kunnen sommige stappenmotoren de stappen nog verder delen in halve stappen of microstappen.

      Het aantal pulsen vertegenwoordigt de hoeveelheid aan beweging er wordt verwezenlijkt, waardoor er geen nood is aan een feedback systeem. Integenstelling tot een servosysteem.

      SCARA

      SCARA (Selective Compliance Assembly Robot Arm) is een bijzonder type robot die de speciale eigenschap heeft dat er in horizontale richting sprake is van een bepaalde meegaandheid. De robotarm heeft de mogelijkheid om heen en weer te bewegen in horizontale richting. In verticale richting is deze meegaandheid veel beperkter, vandaar de 'selective compliance'. 

      Een SCARA-robot is ontwikkeld voor assemblagewerkzaamheden. Als gevolg van de meegaandheid van de robot is er een speling bij bijvoorbeeld het plaatsen van een pen in een gat. 

      Sensor

      Een sensor is de elektrische of mechanische uitvoering van een zintuig in de biologie. Het biedt de mogelijkheid om de omgeving waar te nemen en informatie te verzamelen waarmee processen in de industrie en informatica bestuurd kunnen worden. Een sensor kan bekeken worden als de ogen van een machine. 

      Een sensor is in staat om natuurkundige grootheden als afstand, hoogte, richting, nabijheid en nog vele andere te meten. Het zet een elektrisch of niet-elektrisch signaal om in een elektrische signaal dat vervolgens verder verwerkt kan worden in een PLC of PC. 

    T

      Totale hydraulische opvoerhoogte

      De hydraulische opvoerhoogte is een maat voor het drukverschil dat een pomp kan leveren. Het geeft aan hoe hoog een pomp water in een verticale buis kan omhoog pompen. 

      Tandwielpomp

      Pomp waarbij een tandwiel uitwendig wordt aangedreven door een motor. Een tweede tandwiel wordt door deze eerste aangedreven. Bij het roteren van de tandwielen kan er een vloeistof tussen de opeenvolgende tandwielen verplaatst worden van de inlaat naar de uitlaat. De tandwielen zijn met een kleine speling in het huis van de pomp bevestigd om lekverliezen te vermijden. 

      Turbomachine

      Een turbomachine is een machine waarin energie gewisseld wordt tussen een stroming van een fluïdum en een roterend gedeelte. Door de stroming van het fluïdum of roterend systeem wordt er energie opgewekt. Deze energiewisseling kan in twee richtingen verlopen: van stroming naar machine of omgekeerd. 

      In het eerste geval dient de energie van de stroming te zorgen voor de aandrijving van de rotor, zo'n machine word aandrijvend genoemd. Dit type van machines noemt men een turbine. Omgekeerd, wanneer ed rotor zorgt voor energieafgave aan de stroming, spreekt men van een aangedreven machine. In dit geval moet de rotor worden aangedreven met behulp van bijvoorbeeld een elektromotor.

      Turbine

      Een turbomachine die arbeid levert door een continue fluïdumstroming te expanderen naar een lagere druk door middel van een roterend schoepensysteem. Deze mechanische energie kan gebruikt worden om een andere machine of een elektrische generator aan te drijven.

      Toroïde

      Een toroïde is een geleidende draad die spiraalgewijs gewikkeld is in de vorm van een torus. Dergelijke opstelling wordt gebruikt om een magnetisch veld te creëren waarvan de inductievector nagenoeg constant is in de begrensde ruimte binnen de toroïde en quasi-nul daarbuiten.

    U

      Uitgangsbuffer PIQ (Proces Image Outputs)

      Geheugen waarin de toestanden (0 of 1) van de uitgangen worden in opgeslagen. Tijdens de verwerking van het programma, wordt hier in opgeslagen of een uitgang al dan niet moet uitgeschakeld worden. Na het doorlopen van de laatste regel wordt dit geheugen gelezen om de uitgangen te sturen.

      Ultrasone sensor

      Een Ultrasone sensor is een afstandssensor die cyclusgewijs een korte, hoogfrequente geluidsimpuls uitzendt. Het gaat hier om golven met een fequentie hoger dan 18kHz tot 200 kHz. Deze impuls verplaatst zich door de lucht met de snelheid van het geluid en zodra het op een object stoot wordt deze teruggekaatst om als echo opnieuw de sensor te bereiken. Door het tijdsinterval tussen het uitzenden van de geluidsimpuls en ontvangen van het echosignaal kan de afstand tussen de sensor en het object bepaald worden.

      Als gevolg dat de afstand bepaald wordt door een meting van tijd en niet door een meting van intensiteit, bieden ultrasone sensoren een uitstekende achtergrondonderdrukking. Een voordeel is ook dat bijna elk materiaal geluid weerkaatst.  

    V

      Viscositeit

      Viscositeit of stroperigheid is een fysische materiaaleigenschap van een fluïdum die aangeeft in welke mate deze weerstand biedt tegen vervorming veroorzaakt door schuifspanningen. Vloeistoffen met een hoge viscositeit worden viskeus genoemd.

       

      Verdringermachine

      Compressoren waarbij een hoeveelheid gas wordt op gesloten in een ruimte, waarna dit naar de uitstroomopening wordt getransporteerd. Hier wordt het gas, tegen de aanwezige druk, uit de gesloten ruimte geperst. 

      Verdringermachines kunnen onderverdeeld worden in roterende- en reciprocerende compressoren.

      Vloeistofringcompressoren

      Roterende verdringercompressoren, waarbij een exentrisch (niet in het middelpunt gelegen) gemonteerde rotor, voorzien van bladen, roteert in een huis. Hierbij maken de bladen geen contact met de wanden en bevindt er zich een afdichtingvloeistof in het huis. Deze laatste vormt een ring die met de rotor meedraait, waardoor een intredend medium in de gevormde kamers wordt gecomprimeerd.

      Ventilator

      Een turbomachine die ervoor zorgt dat er een continu gasdebiet wordt geleverd en waarbij de drukopbouw zeer gering is. Meestal wordt de rotor aangedreven door een condensatormotor.  Kenmerkend voor een ventilator is dat de aangezogen lucht ogenblikkelijk verplaatst wordt.

      Een ventilator wordt gebruikt om bijvoorbeeld een ruimte van verse lucht, of om iet te koelen door er lucht overheen te laten stromen. 

       

      Volute

       Spiraalvormige collector, die het fluïdum uit de diffuseur verzamelt. Deze wordt ook het slakkenhuis genoemd.

      Ventiel

      Een ventiel, klep of aflsuiter is een technisch mechanisme om de stroming van een fysisch medium te besturen, door deze ongehinderd door te laten of geheel te blokkeren.

      Door combinaties van kleppen krijgt men de beschikking over "meerwegventielen", waarmee het medium in verschillende richtingen gestuurd kan worden. De bediening van een ventiel kan op verschillende manieren gebeuren. Ze kunnen mechanisch bediend worden door onder meer draaiknoppen, drukknoppen, zwengels,... . De bediening kan ook elektrisch van op afstand gebeuren met een elektromagneet of een elektromotor. 

      Een ventiel mag niet verward worden met een kraan omdat een kraan een regelbereik heeft, terwijl een ventiel enkel open of gesloten kan zijn. 

      Men spreekt van een "pneumatisch ventiel" als de bediening lucht of een ander gasmengsel is en van een "hydraulisch ventiel" als de bediening een vloeistof is.

      Veiligheidsventiel

      Een veiligheidsventiel ook wel veiligheidsklep genoemd is een ventiel in de toevoerleiding van een apparaat dat automatisch opent of wordt geopend zodra de maximumwaarde van druk of temperatuur dreigt overschreden te worden. Op deze manier kan het drukopbouwende medium vrijgelaten worden en de druk in de leiding dalen. De klep kan ook juist gesloten worden om het vrijkomen van het medium te doen stoppen. 

      Veiligheidskleppen kunnen onderverdeeld worden in 2 soorten: automatische en gestuurde kleppen. 

      1. Gestuurde veiligheidsventielen worden door een alarm in een elektronische bestruring geschakeld.
      2. Automatische ventielen meten zelf de waarde van de aanwezige druk of temperatuur en sluiten automatisch wanneer de maximale waarde wordt overschreden.
      Vlinderklep

      Een vlinderklep is een klep die de stroming van een vloeistof of gas geheel of gedeeltelijk afsluit met een schijf die om een rotatie as kan draaien. De klep kan geopend of gesloten worden door over een hoek van 90° te draaien. Het regelen van de klep kan zowel handmatig als automatisch gebeuren. Automatisch kan de klep pneumatisch of elektrisch geregeld worden. Vlinderkleppen kunnen zowel dienen voor afluitings- als regelklep.

      Industriële vlinderkleppen kunnen ingedeeld worden in geflensde en geschroefde vlinderkleppen. Bij de geflensde uitvoering heeft de klep twee flenzen, die met afdichtingen tussen de flenzen van de leiding gemonteerd wordt en dan aangespannen met bouten en moeren. Bij de geschroefde uitvoering heeft de klep ook flenzen, maar hierin bevind zich een schroefdraad. De klep wordt met dichtingen tussen de flenzen van de leiding gemonteerd en van beide zijde met de bouten bevestigd. Hierbij worden geen moeren gebruikt. Het gebruik van de geschroefde uitvoering heeft als voordeel dat één kant van de leiding gedemonteerd kan worden, terwijl de vlinderklep de leiding gesloten houdt.

      Het voordeel van vlinderkleppen is dat ze in grote leidingen goedkoper zijn dan andere sluitings- en regel methode.. 

       

      VR-stappenmotor

      In een VR-stappenmotor is het aantal stator polen ongelijk aan het aantal rotorpolen. De statorpolen zijn spoelen waardoor beurtelings stroom vloeit en een magnetisch veld ontstaat. De krachtlijnen van N- naar Z-pool zullen de weg zoeken met de minste magnetische weerstand en dat is hier de rotor die niet permanent magnetisch is. Van hier is de naam Variabele Reluctantie motor afkomstig. 

      Omdat het aantal rotorpolen niet gelijk is aan het aantal statorpolen zal de rotor niet magnetisch vastklikken aan de stator, maar een aantal polen zullen zich tussen 2 spoelen van de stator bevinden met als gevolg dat telkens als de volgende spoel wordt aangestuurd de rotor een nieuwe positie zal zoeken met de minste reluctantie. Deze nieuwe positie zal zich één stap verder bevinden.

      Bij een meerstaps VR-motor is het aantal rotorpolen gelijk aan het aantal statorpolen. De rotor is opgebouwd uit een aantal poolschijven die iets t.o.v. elkaar verdraaid zijn. Bij deze motoren zijn staphoeken van minder dan 0,5° mogleijk. 

    W

      Wet van Pascal

      De druk in een punt van het fluïdum in statisch evenwicht is in alle richtingen even groot.

      Wet van Archimedes

      Een object met volume V ondergedompeld in een fluïdum ondervindt een opwaartse stuwkracht die in grootte gelijk is aan het gewicht van een volume V van het  fluïdum.

      Wet van Boyle-Mariotte

      Wet die het gedrag van ideale gassen bij een constante temperatuur beschrijft. Deze wet stelt dat bij een constante hoeveelheid gas en een constante temperatuur de druk van een gas omgekeerd evenredig is aan het volume.

      Werkingspunt

      Het werkingspunt van een machine is het punt waarop de machine effectief werkt. In dit werkingspunt verwerkt de machine een bepaald debiet en realiseert ze een bepaalde opvoerhoogte of drukval. 

      Om het werkingspunt van een machine te kennen, moet men zowel de werkingskarakteristiek van de arbeidswisselaar als de belastingskarakteristiek van het gehele leidingsysteem errond kennen. De werkingskarakteristiek geeft aan wat de machine kan, terwijl de belastings- of leidingskarakteristiek aangeeft welke druk het systeem vraagt voor een bepaald debiet. Het snijpunt van deze twee karakteristieken geeft het werkingspunt. 

      Werkingskarakteristiek

      Als men dit begrip gebruikt bij pompen spreekt men ook over de pompkarakteristiek. Deze geeft het verband tussen de opvoerhoogte en het debiet. De karakteristiek geeft weer welke opvoerhoogte men bij een bepaald debiet krijgt. 

      Wet van Coulomb

      Wet die de kracht beschrijft die twee elektrische ladingen op elkaar uitoefenen. Deze kracht wordt ook wel de coulombkracht genoemd en is recht evenredig met de grootte van de ladingen en omgekeerd evenredig met het kwadraat van de onderlinge afstand tussen de twee ladingen.

      Als beide ladingen positief of negatief geladen zijn, oefenen ze een afstotende kracht uit op elkaar. wanneer ze een tegengesteld teken hebben trekken ze elkaar aan. 

      Wet van Gauss

      De wet van Gauss is een alternatief voor de wet van Coulomb om het verband uit te drukken tussen elektrische lading en elektrisch veld. Ze geeft het verband tussen de elektrische flux door een gesloten oppervlak en de elektrische ladingen die het veld creeëren.

      Deze wet stelt dat de elektrische flux door een gesloten oppervlak gelijk is aan 1/εkeer de totale elektrische lading binnen het oppervlak. Met εde permittiviteit van het vacuüm.

      Wet van Ohm

      Wet die de relatie van stroom, spanning en weerstand weergeeft. Ze zegt dat de stroomsterkte evenredig is met de aangelegde spanning en dat het quotiënt van de spanning en stroom de weerstand geeft.

      Weerstand

      De weerstand van een component is een grootheid die aangeeft in welke mate de vrije elektronen energie verliezen bij doorstroming in die componenten. Wanneer een component een lage weerstand heeft kunnen de vrije elektronen zich eenvoudig verplaatsen en gaat er in eenzelfde tijd meer lading door dan de component met een hoge weerstand, waarin de vrije elektronen zich minder makkelijk kunnen verplaatsen omdat er meer botsingen met de roosterionen van de component plaats vinden. Hierdoor treden kinetische energie verliezen op.

      De weerstand (symbool R) van een element is de verhouding tussen de spanning over het element en de stroom door het element. 

      De eenheid van weerstand is Ohm

    X

      Y

        Z

          Zelfaanzuigend karakter van pompen

          Aspect dat typisch is voor vloeistofsystemen als gevolg van de onsamendrukbaarheid van het fluïdum.

          Zowel bij het opstarten van de pomp als het veranderen van het debiet moet men rekening houden met het zelfaanzuigendkarakter van centrifugaalpompen. Hiermee bedoeld men dat de pomp automatisch wordt gevuld met vloeistof. Het is noodzakelijk dat de pomp, gevuld met vloeistof, met een gesloten regelkraan en bij een gereduceerd toerental wordt aangezet. Dit toerental wordt opgedreven tot een opvoerhoogte waarbij het nuldebiet bereikt wordt dat groter is dan de statische druk van de installatie. Pas als dit bereikt is kan de regelklep geopend worden.

          Gebrek aan vloeistof in de pomp kan leiden tot opwarming van de pomp en schade aan bepaalde onderdelen veroorzaken.

        0

          1

            2

              3

                4

                  5

                    5/2-ventiel

                    Een 5/2-ventiel is een ventiel met 5 aansluitingen en 2 schakelstanden. Een aansluiting is een verbinding met de persluchttoevoer, met ontluchting, met een verbruiker of met de stuurpoort van een ander ventiel. De 2 staat voor het aantal schakelstanden in dit geval dus enkel een open en gesloten stand.

                  6

                    7

                      8

                        9

                           

                          Inscrire newsletter

                          Streep FR
                          Streep FR
                          Streep FR

                          Partenaires de contenu

                          logoIMmetrand

                          INDUMOTION

                          InduMotion asbl est l’association belge des fabricants, importateurs et distributeurs de services et matériel …

                          En savoir plus ...

                           

                          Partenaires

                          logopagina